MÁY XÉT NGHIỆM SINH HOÁ SỬ DỤNG TRONG PHÒNG LAB

Máy xét nghiệm sinh hóa là thiết bị không thể thiếu trong các phòng Lab của các cơ sở y tế, nghiên cứu và giáo dục. Máy xét nghiệm sinh hóa có khả năng phân tích các thành phần hóa sinh trong máu, nước tiểu, dịch cơ thể và các mẫu sinh phẩm khác, giúp chẩn đoán, theo dõi và điều trị các bệnh lý, đánh giá chức năng các cơ quan, kiểm tra nồng độ các chất độc, thuốc và hormone. Máy xét nghiệm sinh hóa cũng có ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực nghiên cứu sinh học, dược phẩm, thực phẩm, môi trường và nông nghiệp. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về đặc tính, cấu tạo, công dụng, hướng dẫn sử dụng và những lưu ý về máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab.

Đặc tính của máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab

Máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, như:

• Theo cơ chế hoạt động: Máy xét nghiệm sinh hóa có thể là máy sinh hóa khô, máy sinh hóa ướt hoặc máy sinh hóa hỗn hợp. Máy sinh hóa khô sử dụng các miếng thử khô có chứa các hóa chất phản ứng, không cần thêm dung dịch hoá học nào khác. Máy sinh hóa ướt sử dụng các dung dịch hoá học để pha loãng mẫu và phản ứng với các chất chỉ thị. Máy sinh hóa hỗn hợp kết hợp cả hai cơ chế trên.

• Theo độ tự động: Máy xét nghiệm sinh hóa có thể là máy bán tự động, máy tự động hoặc máy siêu tự động. Máy bán tự động yêu cầu người sử dụng thực hiện một số thao tác như đưa mẫu vào cuvét, lắp đặt cuvét vào máy, chọn chương trình phân tích và đọc kết quả. Máy tự động có thể tự động thực hiện các bước trên mà không cần can thiệp của người sử dụng. Máy siêu tự động có thể tự động thực hiện cả các bước tiền xử lý như lấy mẫu, pha loãng mẫu, thêm hóa chất và vệ sinh máy.

• Theo khả năng phân tích: Máy xét nghiệm sinh hóa có thể là máy đơn kênh, máy đa kênh hoặc máy đa chỉ tiêu. Máy đơn kênh chỉ có thể phân tích một loại hóa chất trong một lần chạy. Máy đa kênh có thể phân tích nhiều loại hóa chất trong một lần chạy, nhưng chỉ có thể phân tích một mẫu duy nhất. Máy đa chỉ tiêu có thể phân tích nhiều loại hóa chất trong nhiều mẫu khác nhau trong một lần chạy.

Một số đặc tính khác của máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab có thể là:

• Tốc độ phân tích: Là số lượng mẫu có thể được phân tích trong một đơn vị thời gian, thường được tính bằng số mẫu mỗi giờ hoặc số test mỗi giờ.

• Độ chính xác: Là độ gần đúng của kết quả phân tích so với giá trị thực tế của mẫu, thường được đánh giá bằng sai số tuyệt đối hoặc sai số tương đối.

• Độ nhạy: Là khả năng phát hiện được những nồng độ thấp nhất của hóa chất trong mẫu, thường được đánh giá bằng giới hạn phát hiện hoặc giới hạn định lượng.

• Độ ổn định: Là khả năng duy trì độ chính xác và độ nhạy trong một khoảng thời gian dài, thường được đánh giá bằng độ lặp lại hoặc độ tái sản xuất.

• Độ tin cậy: Là khả năng hoạt động liên tục và ổn định của máy, thường được đánh giá bằng tỷ lệ lỗi hoặc thời gian chết.

Cấu tạo của máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab

Máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab có cấu tạo khá phức tạp và đa dạng, tùy thuộc vào loại máy và hãng sản xuất. Tuy nhiên, có thể chia thành các bộ phận chính sau:

• Bộ cấp và lưu trữ mẫu: Là bộ phận dùng để đưa mẫu vào máy, lưu trữ mẫu và vận chuyển mẫu đến các bộ phận khác. Bộ cấp và lưu trữ mẫu có thể bao gồm các thành phần như: bộ nạp mẫu, bộ lấy mẫu, bộ pha loãng mẫu, bộ lưu trữ mẫu, bộ vận chuyển mẫu và bộ loại bỏ mẫu.

• Bộ cấp và lưu trữ hóa chất: Là bộ phận dùng để đưa hóa chất vào máy, lưu trữ hóa chất và vận chuyển hóa chất đến các bộ phận khác. Bộ cấp và lưu trữ hóa chất có thể bao gồm các thành phần như: bộ nạp hóa chất, bộ lấy hóa chất, bộ pha loãng hóa chất, bộ lưu trữ hóa chất, bộ vận chuyển hóa chất và bộ loại bỏ hóa chất.

• Bộ phản ứng: Là bộ phận dùng để trộn mẫu và hóa chất, duy trì điều kiện phản ứng và đo cường độ quang của dung dịch phản ứng. Bộ phản ứng có thể bao gồm các thành phần như: bộ trộn mẫu và hóa chất, bộ đun nóng, bộ làm lạnh, bộ lắc, bộ đo quang và bộ rửa ứng có thể bao gồm các thành phần như: bộ trộn mẫu và hóa chất, bộ đun nóng, bộ làm lạnh, bộ lắc, bộ đo quang và bộ rửa cuvét. Bộ phản ứng có thể có nhiều dạng khác nhau, như: bộ phản ứng xoay tròn, bộ phản ứng tuyến tính, bộ phản ứng đĩa hoặc bộ phản ứng ống.

• Bộ xử lý dữ liệu: Là bộ phận dùng để nhận, xử lý, lưu trữ và hiển thị dữ liệu từ bộ phản ứng. Bộ xử lý dữ liệu có thể bao gồm các thành phần như: bộ vi xử lý, bộ nhớ, bộ hiển thị, bộ in, bộ bàn phím, bộ chuột và bộ giao tiếp.

• Bộ vệ sinh: Là bộ phận dùng để làm sạch các bộ phận khác của máy, như: bộ rửa cuvét, bộ rửa kim, bộ rửa ống, bộ rửa bình và bộ rửa máy. Bộ vệ sinh có thể sử dụng các dung dịch vệ sinh, khí nén hoặc nước cất để làm sạch các bộ phận.

Công dụng của máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab

Máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab có nhiều công dụng quan trọng, như:

• Chẩn đoán các bệnh lý: Máy xét nghiệm sinh hóa có thể phân tích các chỉ số sinh hóa trong máu, nước tiểu, dịch cơ thể và các mẫu sinh phẩm khác, giúp chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến chức năng gan, thận, tim, tuyến giáp, đường huyết, lipid, protein, men, ion, vitamin, hormone và các chất độc. Một số ví dụ về các bệnh lý có thể được chẩn đoán bằng máy xét nghiệm sinh hóa là: viêm gan, suy thận, nhồi máu cơ tim, bệnh Basedow, tiểu đường, béo phì, suy dinh dưỡng, nhiễm trùng, ung thư và nhiễm độc.

• Theo dõi và điều trị các bệnh lý: Máy xét nghiệm sinh hóa có thể theo dõi sự thay đổi của các chỉ số sinh hóa trong quá trình điều trị các bệnh lý, giúp đánh giá hiệu quả và an toàn của các phương pháp điều trị, như: thuốc, chế độ ăn uống, phẫu thuật, truyền máu, truyền dịch và lọc máu. Một số ví dụ về các bệnh lý có thể được theo dõi và điều trị bằng máy xét nghiệm sinh hóa là: viêm gan, suy thận, nhồi máu cơ tim, tiểu đường, béo phì, suy dinh dưỡng, nhiễm trùng, ung thư và nhiễm độc.

• Đánh giá chức năng các cơ quan: Máy xét nghiệm sinh hóa có thể đánh giá chức năng của các cơ quan quan trọng trong cơ thể, như: gan, thận, tim, tuyến giáp, tuyến thượng thận, tuyến yên, tuyến tụy và não. Một số ví dụ về các chức năng có thể được đánh giá bằng máy xét nghiệm sinh hóa là: chức năng chuyển hóa, chức năng bài tiết, chức năng tuần hoàn, chức năng nội tiết, chức năng miễn dịch và chức năng thần kinh.

• Kiểm tra nồng độ các chất độc, thuốc và hormone: Máy xét nghiệm sinh hóa có thể kiểm tra nồng độ của các chất độc, thuốc và hormone trong máu, nước tiểu, dịch cơ thể và các mẫu sinh phẩm khác, giúp phát hiện, ngăn ngừa và điều trị các trường hợp nhiễm độc, quá liều, tương tác thuốc, dị ứng thuốc, thiếu hụt hoặc thừa hormone. Một số ví dụ về các chất độc, thuốc và hormone có thể được kiểm tra bằng máy xét nghiệm sinh hóa là: paracetamol, aspirin, digoxin, warfarin, morphine, ethanol, methanol, carbon monoxide, cyanide, arsenic, lead, mercury, cortisol, insulin, thyroxine, estrogen, testosterone và human chorionic gonadotropin.

Hướng dẫn sử dụng về máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab

Máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab là thiết bị y tế có độ chuyên môn cao, yêu cầu người sử dụng phải có kiến thức và kỹ năng về sinh hóa, hóa lý, vi sinh, máy móc và tin học. Người sử dụng cũng phải tuân thủ các quy trình và quy định về an toàn, chất lượng và đạo đức trong việc sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa. Dưới đây là một số hướng dẫn cơ bản về cách sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab:

• Trước khi sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa, người sử dụng phải kiểm tra tình trạng của máy, như: nguồn điện, nước cất, khí nén, dung dịch vệ sinh, hóa chất, miếng thử, cuvét, kim, ống, bình và các bộ phận khác. Nếu có bất kỳ sự cố nào, người sử dụng phải khắc phục hoặc báo cáo cho nhà cung cấp hoặc nhà sản xuất.

• Trước khi phân tích mẫu, người sử dụng phải chuẩn bị mẫu theo các yêu cầu về chất lượng, lượng, thời gian, nhiệt độ, bảo quản và vận chuyển. Người sử dụng cũng phải nhận dạng, ghi nhận, phân loại và lưu trữ mẫu một cách chính xác và an toàn.

• Trước khi phân tích mẫu, người sử dụng phải kiểm tra và hiệu chuẩn máy xét nghiệm sinh hóa bằng các dung dịch chuẩn, mẫu kiểm soát và mẫu tham chiếu, để đảm bảo độ chính xác, độ nhạy, độ ổn định và độ tin cậy của máy. Người sử dụng cũng phải lựa chọn chương trình phân tích phù hợp với loại mẫu và chỉ số cần phân tích.

• Khi phân tích mẫu, người sử dụng phải đưa mẫu vào máy theo đúng thứ tự, lượng và cách thức. Người sử dụng cũng phải theo dõi quá trình phân tích, kiểm tra các thông số kỹ thuật, xử lý các sự cố và can thiệp khi cần thiết.

• Sau khi phân tích mẫu, người sử dụng phải đọc, ghi nhận, lưu trữ và hiển thị kết quả phân tích một cách chính xác và an toàn. Người sử dụng cũng phải kiểm tra và đánh giá kết quả phân tích, so sánh với các giá trị tham chiếu, phát hiện và loại bỏ các kết quả sai lệch, xác định và báo cáo các kết quả bất thường và cung cấp các khuyến nghị khi cần thiết.

• Sau khi phân tích mẫu, người sử dụng phải làm sạch máy xét nghiệm sinh hóa và các bộ phận liên quan, bằng cách sử dụng các dung dịch vệ sinh, khí nén hoặc nước cất. Người sử dụng cũng phải bảo quản máy xét nghiệm sinh hóa và các bộ phận liên quan, bằng cách tắt nguồn điện, đậy kín, để nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp.

Những lưu ý về việc sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab

Máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab là thiết bị y tế có độ chuyên môn cao, đòi hỏi người sử dụng phải có trách nhiệm và cẩn thận trong việc sử dụng. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng về việc sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab:

• Người sử dụng phải đọc kỹ và tuân thủ các hướng dẫn sử dụng, bảo trì và bảo hành của nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp. Người sử dụng cũng phải tham gia các khóa đào tạo, cập nhật và nâng cao về máy xét nghiệm sinh hóa khi có cơ hội.

• Người sử dụng phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn về an toàn, chất lượng và đạo đức trong việc sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa, như: quy định của Bộ Y tế, tiêu chuẩn ISO 15189, nguyên tắc GLP (Good Laboratory Practice) và nguyên tắc GCP (Good Clinical Practice).

• Người sử dụng phải bảo vệ sức khỏe và an toàn của bản thân và người khác khi sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa, bằng cách: đeo găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ, áo choàng và các dụng cụ bảo hộ khác; rửa tay trước và sau khi sử dụng máy; xử lý các mẫu, hóa chất và chất thải một cách an toàn và hợp lý; tránh tiếp xúc trực tiếp với các mẫu, hóa chất và chất thải; tránh hít phải các hơi, khí và bụi có hại; tránh làm rơi, vỡ, cháy nổ hoặc ngắn mạch máy và các bộ phận liên quan.

• Người sử dụng phải bảo mật và bảo vệ thông tin và dữ liệu khi sử dụng máy xét nghiệm sinh hóa, bằng cách: không tiết lộ, chia sẻ, sao chép, sửa đổi hoặc xóa các thông tin và dữ liệu mà không có sự cho phép của người có quyền; không sử dụng, lợi dụng, lạm dụng hoặc lộ các thông tin và dữ liệu cho mục đích cá nhân hoặc bất hợp pháp; không để lộ, mất, hỏng hoặc bị đánh cắp máy và các bộ phận liên quan.

Dưới đây là một số loại máy xét nghiệm sinh hoá đang được sử dụng phổ biết nhất tại các phòng khám và bệnh viện

Máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab là thiết bị y tế hiện đại, tiên tiến và hữu ích, giúp phân tích các chỉ số sinh hóa trong các mẫu sinh phẩm, chẩn đoán, theo dõi và điều trị các bệnh lý, đánh giá chức năng các cơ quan, kiểm tra nồng độ các chất độc, thuốc và hormone. Máy xét nghiệm sinh hóa sử dụng trong phòng Lab có nhiều đặc tính, cấu tạo, công dụng và cách sử dụng khác nhau, tùy thuộc vào loại máy và hãng sản xuất. Dưới đây là một số máy đang được dùng phổ biến hiện nay:

MÁY PHÂN TÍCH SINH HÓA TỰ ĐỘNG HOÀN TOÀN AS-160

Máy xét nghiệm sinh hóa bán tự động Model: Chem-Touch

Máy xét nghiệm sinh hóa bán tự động Erba Chem 7

MÁY PHÂN TÍCH SINH HÓA BÁN TỰ ĐỘNG HumaLyzer 4000

Và còn nhiều loại máy khác có thể tham khảo tại đây.