Giỏ hàng đang trống. |
Giỏ hàng đang trống. |
Giỏ hàng đang trống. |
Chất gây nghiện là một thuật ngữ được dùng để chỉ những chất có khả năng gây ra sự phụ thuộc về thể chất hoặc tinh thần cho người sử dụng. Khi sử dụng chất gây nghiện, người dùng sẽ cảm thấy hưng phấn, thư giãn, vui vẻ, hay có những trải nghiệm đặc biệt. Tuy nhiên, những cảm giác này chỉ là tạm thời và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, tâm lý, xã hội và pháp lý của người dùng.
Có rất nhiều loại chất gây nghiện khác nhau, có thể được phân loại theo cơ chế tác động, hình thức sử dụng, mức độ nguy hiểm và phổ biến. Một số loại chất gây nghiện phổ biến hiện nay là cần sa, MDMA (thuốc lắc), cocain, heroin, nấm thần, lá khát, thuốc lá, rượu, chất kích thích dạng hít, bóng cười, cỏ Mỹ, GHB và GLB.
Người thường xuyên sử dụng chất gây nghiện có một số đặc tính chung như sau:
Chúng có khả năng kích thích hoặc ức chế hoạt động của hệ thần kinh trung ương, làm thay đổi nhận thức, ý thức, cảm xúc và hành vi của người dùng.
Chúng có khả năng gây ra sự phụ thuộc về thể chất hoặc tinh thần cho người dùng. Sự phụ thuộc về thể chất là khi cơ thể người dùng đã quen với chất gây nghiện và cần liên tục sử dụng để duy trì trạng thái bình thường. Sự phụ thuộc về tinh thần là khi người dùng có cảm giác không thể sống thiếu chất gây nghiện và luôn mong muốn sử dụng lại.
Chúng có khả năng gây ra hiệu ứng tăng liều cho người dùng. Hiệu ứng tăng liều là khi người dùng cần sử dụng liều lượng lớn hơn để có được cùng một cảm giác như trước. Điều này làm tăng nguy cơ quá liều và gây tử vong.
Chúng có khả năng gây ra hiệu ứng cai nghiện cho người dùng. Hiệu ứng cai nghiện là khi người dùng ngừng sử dụng chất gây nghiện và xuất hiện những triệu chứng khó chịu như đau đầu, mệt mỏi, lo âu, kích động, ăn không ngon miệng, mất ngủ hay co giật.
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau khiến con người sử dụng chất gây nghiện. Một số nguyên nhân phổ biến là:
Tò mò muốn trải nghiệm những cảm giác mới lạ và khác biệt.
Bị áp lực từ bạn bè, gia đình hay xã hội và cần một cách để giải tỏa căng thẳng.
Bị ảnh hưởng bởi môi trường sống, làm việc hay giải trí có nhiều người sử dụng chất gây nghiện.
Bị ảnh hưởng bởi truyền thông, quảng cáo hay văn hoá đại chúng tôn vinh chất gây nghiện.
Bị mắc bệnh tâm thần hay tâm lý như trầm cảm, lo âu, rối loạn nhân cách hay tăng động và cần một cách để điều chỉnh tâm trạng.
Bị mắc bệnh về thể chất như đau nhức, viêm nhiễm hay ung thư và cần một cách để giảm đau.
Sử dụng chất gây nghiện có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng cho người dùng, không chỉ về mặt sức khỏe mà còn về mặt tâm lý, xã hội và pháp lý. Một số tác hại của chất gây nghiện là:
Gây ra các bệnh về hệ hô hấp, tim mạch, gan, thận, não và các cơ quan khác trong cơ thể. Có thể dẫn đến suy giảm chức năng, biến chứng hay tử vong.
Gây ra các bệnh lây nhiễm như viêm gan B, C hay HIV do sử dụng kim tiêm chung hay quan hệ tình dục không an toàn.
Gây ra các rối loạn về tâm thần hay tâm lý như loạn thần, hoang tưởng, trầm cảm, lo âu, ám ảnh hay tự tử.
Gây ra các vấn đề về học tập, công việc, gia đình hay xã hội như sa sút học lực, mất việc, ly hôn, bạo lực hay cô lập.
Gây ra các vấn đề về pháp lý như vi phạm luật, gây tai nạn giao thông, lao động buôn bán ma túy hay bị bắt giữ.
Khi người sử dụng chất gây nghiện nhận ra vấn đề của mình và muốn thoát khỏi sự phụ thuộc, họ có thể áp dụng một số cách điều trị và khắc phục sau:
Tìm kiếm sự giúp đỡ của các chuyên gia y tế, tâm lý hay cộng đồng. Họ có thể cung cấp cho người dùng các phương pháp điều trị hiệu quả như thuốc giảm cơn thèm, liều giảm dần, thuốc cai nghiện hay trị liệu hành vi.
Tìm kiếm sự ủng hộ của gia đình, bạn bè hay những người có cùng hoàn cảnh. Họ có thể cung cấp cho người dùng sự động viên, an ủi, khuyên nhủ hay chia sẻ kinh nghiệm.
Thay đổi lối sống và thói quen. Người dùng có thể tránh xa những môi trường có chất gây nghiện, những người có ảnh hưởng xấu hay những hoạt động kích thích. Ngược lại, họ có thể tìm kiếm những sở thích lành mạnh, những mục tiêu tích cực hay những niềm vui đơn giản trong cuộc sống. Họ cũng nên chú ý đến việc ăn uống, vận động, nghỉ ngơi và chăm sóc bản thân.
Để phòng tránh và giảm thiểu những tác hại của chất gây nghiện, người dùng cần lưu ý một số điều sau:
Học cách nhận biết và từ chối những lời mời sử dụng chất gây nghiện từ bạn bè hay người quen. Hãy tự tin và kiên quyết trong quyết định của mình.
Học cách đối phó với những áp lực, căng thẳng hay khó khăn trong cuộc sống mà không cần dùng đến chất gây nghiện. Hãy tìm kiếm sự giải tỏa từ những hoạt động bổ ích, những người thân yêu hay những nguồn cảm hứng.
Học cách tôn trọng và yêu quý bản thân. Hãy nhận ra giá trị và tiềm năng của mình, hãy tự hào về những thành tựu và hãy khắc phục những sai lầm. Hãy tin tưởng vào khả năng vượt qua sự phụ thuộc và hướng đến một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Chất gây nghiện là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra những thiệt hại cho con người và xã hội. Sử dụng chất gây nghiện không chỉ làm tổn thương sức khỏe, tâm lý, gia đình, công việc hay tương lai của bản thân, mà còn làm suy yếu nền kinh tế, an ninh và văn minh của đất nước. Vì vậy, hãy tránh xa chất gây nghiện và hãy sống một cuộc sống có ý nghĩa và trách nhiệm. Hãy là một công dân tốt và hãy góp phần xây dựng một xã hội tươi đẹp.